παρα-κείμενα

Mάταιος κόπος.
Ο χρόνος δε μετριέται.
Ζήσε, ω ζήσε!

Χρήστος Τουμανίδης
-από τα Δώδεκα χαϊκού του χρόνου-


ΠΑΡΑΙΣΘΗΣΗ

Τα πράγματα γερνούν και ψάχνουν
τη μοναξιά τους
διανύουν τις ωραίες στιγμές φωτισμένα πλοία
παραίσθηση των λόφων και των ξαστεριών που χάνονται
ακούνε μέσα τους τις ώρες να κυλούν
ανώφελα και τρυφερά σαν θαύματα
φεύγουνε ήσυχα στο χρόνο
ο χρόνος είναι ο ίδιος
που κουβαλάει την αγάπη μας
Μας περιμένει σ’ άλλες διαστάσεις

Γιάννης Τζανετάκης
-Με φώτα ερήμου-


Όταν πού βρίσκεσαι θέλω
να μάθω, χρόνε, από τ' άστρα,
βλέπω μ' εκείνα πως φεύγεις,
μα δε γυρίζεις με δαύτα.
Τ' αχνάρια σου πού τ' αφήνεις
και δεν μπορώ να τα βρω;
Μα, αχ, φαίνεται πως γελιέμαι,
όταν πως τρέχεις θαρρώ.
Εσύ 'σαι, χρόνε, που μένεις
κι αυτός που φεύγει είμ' εγώ.

Luis de Góngora y Argote
* μτφ: Ηλίας Ματθαίου
-Σύγχρονη Ισπανική Ποίηση-


ΞΑΝΑΚΕΡΔΙΣΜΕΝΟΣ ΧΡΟΝΟΣ

Το πλάσμα που, με μια παρόμοια δόνηση ευτυχίας, είχε ξαναγεννηθεί μέσα μου, όταν είχα ακούσει τον κρότο ο οποίος ήταν κοινός στο κουτάλι που αγγίζει το πιάτο και στο σφυρί που χτυπάει τον τροχό, όπως κι όταν είχα νιώσει την αστάθεια των βημάτων στο πλακόστρωτο της αυλής των Γκερμάντ και στο βαπτιστήριο του Αγίου Μάρκου κλπ. -τούτο το πλάσμα συντηρείται μόνο με την ουσία των πραγμάτων, μόνο μέσα σ' αυτή μπορεί να βρει τη διατροφή, τις απολαύσεις του. Ατονεί με την παρατήρηση του παρόντος, όπου οι αισθήσεις δεν μπορούν να του την προσφέρουν, με τη θεώρηση ενός παρελθόντος που η νόηση του το αποξηραίνει, με την προσδοκία ενός μέλλοντος που η βούληση κατασκευάζει με θραύσματα του παρόντος και του παρελθόντος, από τα οποία αφαιρεί κι ένα τμήμα της υπόστασής τους, διατηρώντας μόνο ό,τι ταιριάζει στη στενά ανθρώπινη, χρησιμοθηρική σκοπιμότητα που τους ορίζει η ίδια. Όμως αρκεί ένας κρότος, μια μυρωδιά που έχουμε ήδη ακούσει ή άλλοτε οσφρανθεί να επανεμφανιστούν στο παρόν αλλά ταυτόχρονα και στο παρελθόν, υπαρκτοί χωρίς να είναι επίκαιροι, ιδεατοί χωρίς να είναι αφηρημένοι, και τότε η μόνιμη και συνήθως κρυμμένη ουσία των πραγμάτων αμέσως απελευθερώνεται, και το αληθινό μας εγώ που συχνά για χρόνια έμοιαζε νεκρό αλλά δεν ήταν εντελώς, αφυπνίζεται, εμψυχώνεται με την ουράνια τροφή που του προσφέρεται. Μία και μόνο στιγμή χειραφετημένη από την τάξη του χρόνου ανάπλασε μέσα μας, για να του γίνει αισθητή, τον άνθρωπο τον χειραφετημένο από την τάξη του χρόνου.

Marcel Proust
* μτφ: Παναγιώτης Πούλος