παρα-κείμενα

Δευτέρα, Νοεμβρίου 08, 2010

167 ~ λέξεις, iv



Αφού τις ανάγκασαν
Να τα πουν όλα,
Ταλαιπωρημένες οι λέξεις
Ζητούν καταφύγιο
Στον χώρο του άρρητου λόγου -
Στην ενδοχώρα της σιωπής


Γιάννης Καμαρινάκης
-Επιλογή Β'-



ΘΑ 'ΘΕΛΑ ΝΑ ΠΕΡΙΓΡΑΨΩ

Θα 'θελα να περιγράψω την πιο απλή συγκίνηση
χαρά ή λύπη
αλλά όχι όπως κάνουν οι άλλοι
προσπαθώντας να συλλάβουν τόξα της βροχής ή του ήλιου

Θα 'θελα να περιγράψω ένα φως
που φέρνω μέσα μου
αλλά το ξέρω δεν μοιάζει
με κανένα αστέρι
γιατί δεν είναι τόσο λαμπρό
ούτε τόσο καθάριο
κι είναι αβέβαιο

Θα 'θελα να περιγράψω την τόλμη
χωρίς να σέρνω πίσω μου ένα σκονισμένο λιοντάρι
κι ακόμα την έξαψη
χωρίς να ταράζω ένα ποτήρι γεμάτο νερό

για να το θέσω μ' άλλο τρόπο
θα έδινα όλες τις παρομοιώσεις
μ' αντάλλαγμα μια μόνη λέξη
ξεριζωμένη απ' το στήθος μου σαν ένα πλευρό
μια μόνη λέξη
κλεισμένη μες στα σύνορα
του δέρματός μου

αλλά όπως φαίνεται δεν είναι δυνατό
και μόνο για να πω αγαπώ
στριφογυρίζω σαν τρελός
... ... ...

Zbigniew Herbert
*μτφ: Βασίλης Καραβίτης
-Συγκομιδή-



DIABOLUS IN MUSICA

Μ' αυτές τις λέξεις που μου δόθηκαν
μα δεν τις ζήτησα
Μ' αυτές τις λέξεις που μου αναγγέλθηκαν
μα δεν τις ανήγγειλα
Θα αποτρέψω τις φωνές των αγγέλων
Που μιλούν μεσάνυχτα ακαταπαύστως

Θα ακυρώσω τη δύναμη της προτροπής
Ευθύς μόλις η αυγή χαράξει
Και ακουστούν της ημέρας τα πρώτα αινίγματα

Γιατί στ' αυτιά μου βουίζουν οι δρόμοι
Και απαντούν οι ήχοι μεγαλόπρεπα
διαδρομών ανεξερεύνητων ως τώρα
Και πάλλεται η πόλις και τα κτίσματα

Τύχες ανάδρομες διασταυρώνονται
Εκεί που μεσουρανεί ο ήλιος απρόσιτος
Και ανοίγεται του ουρανού το καταπέτασμα
Και κλείνουν των ανθρώπων τα βλέφαρα
κουρασμένα

Ξιφίζουν ως λόγχες οι απολήξεις των κραυγών
τα μεσημέρια
Την ώρα που αναδύονται οι ναοί
Και η θάλασσα τυλίγεται στο αμφίβολο φως
και γέρνει προς την ακτή ανεπαισθήτως

Μ' αυτές τις λέξεις ερείπια που δεν οικούνται
από χρόνια
Θα επικαλεστώ το όνομά σου
Γιατί μόνον τα μάτια σου μπορούν να σώσουν
το βλέμμα μου
Μόνον η ακοή σου μπορεί να γείρει την πλάστιγγα
προς τη μεριά των ήχων

Στέφανος Ροζάνης
-Ποίηση τχ.13-



ΗΜΙΤΕΛΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑ

Ξεχασμένη αποθήκη, έξω από το Όσλο, άγριο χάραμα της δεκάτης έκτης Σεπτεμβρίου χίλια εννιακόσια εξήντα εννέα, τελευταία νύχτα πριν την αναχώρησήη σου, κι αυτή σηκώθηκε, ενώ εσύ κοιμόσουν ακόμα συντροφιά με το καθησυχαστικό της άρωμα και, προτού χαθεί (για πάντα) στην ανίατη ερήμωση μιας νορβηγικής ευημερίας, σου δώρισε τον έγγραφο αποχαιρετισμό της, απ' τον οποίο, τώρα, μόνο δύο λέξεις —Himmel, egentlig- μπορείς να ξεχωρίσεις. Λέξεις που επιστρέφουν την εικόνα της, αντικείμενο πόθου και πηγή οδύνης, μέσα στο χάσμα του χρόνου (σου) που δεν είναι παρά ο μηχανισμός της ανελέητης συντριβής (σου), αθεράπευτη πληγή από μια φούχτα σκάγια πάνω στη ραγισμένη σου αυτάρκεια.

Γιώργος Καρυπίδης
-η λέξη τχ. 189-



ΛΕΞΗ ΛΕΞΗ

Και λέξη λέξη η ώρα μία
μπήκε στο σπίτι μου η τρικυμία
Και στόμα στόμα παραμιλούσα
αλλού βρισκόμουνα κι αλλού πατούσα

Και λέξη λέξη κάτω απ' τ' άστρα
έπεσαν, μάτια μου, όλα τα κάστρα
Και στόμα στόμα φύλλο στο ρέμα
είπα αφήνομαι κι ας είσαι ψέμα

Άκης Δείξιμος - Ελένη Γιαννατσούλια
(με τον Κώστα Δόξα)

Ετικέτες

permalink

6 Comments:

ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΑΒΟΚΥΡΗΣ

Οι περιπέτειες των λέξεων
Προτάσεις (1-21)

1.
ΚΑΘΕ ΛΕΞΗ ΠΕΡΙΕΧΕΙ ένα μικρό ή μεγάλο σύνολο αισθημάτων.
Πέφτε δε μέσα μας, όπως το βότσαλο στην ακίνητη λίμνη ή ο ξαφνικός άνεμος
πάνω στη σκόνη του δρόμου, σηκώνοντας ένα σύννεφο θυμού ή ένα γαλήνιο κυμάτισμα.
Μ΄ αυτόν τον τρόπο η εντροπία γνώσης-συναισθήματος στον εσωτερικό μας εαυτό αλλάζει.

2.
ΜΙΑ ΛΕΞΗ ΜΠΟΡΕΙ να γίνει καταδότης και να μας προδώσει στους άλλους.
Άλλοτε σαν κοινός κουκουλοφόρος, όμως τις περισσότερες φορές άθελά μας.
Όταν αυτό που κρύβουμε πίσω από το «έρκος των οδόντων» ξεγλιστράει,
όπως ο διαδηλωτής από τις συμπαγείς γραμμές της διαδήλωσης και μόνος
συνεχίζει να φωνάζει.

3.
Ο ΙΑΝΟΣ λόγου χάρισμα λέξη με δυο πρόσωπα, μια διπρόσωπη λέξη.
Από τη φύση της διπλή με τις όψεις της να μοιάζουν το ίδιο.
Όπως το πνεύμα του αποχωρισμού και του καλωσορίσματος σε προσφιλή μας.
Που αν κάτι το κάνει και διαφέρει είναι, πίσω από το πρόσωπο που κινεί το χέρι,
το αλλιώτικο κάθε φορά συναίσθημά του.

4.
ΟΤΑΝ ΓΕΡΑΣΕΙ μια λέξη αποσύρεται στην ασφάλεια των λεξικών.
Εκεί περιμένει. Όχι τη σκόνη και την αφάνεια, παρά το χέρι του μελλοντικού παιδιού
που, ξεφυλλίζοντας θα την ανασύρει. Κι έτσι η λέξη λόγου χάριν ΑΧΘΟΣ, θα ξαναζήσει
στο κείμενο μια δεύτερη ή Τρίτη νεότητα .

5.
ΚΑΘΕ ΛΕΞΗ είναι αυλαία. Πίσω της -κι ενώ αυτή είναι κλειστή- ακούγονται βυζαντινοί
κι αρχαίοι ψίθυροι, αποσπάσματα ενός έργου που δε λέει να τελειώσει.

6.
ΣΥΝΑΝΤΩ ΤΙΣ ΛΕΞΕΙΣ μου έτσι όπως συναντώ κάποιον γνωστό μου στο δρόμο.
Τυχαία. Όμως πίσω από τη φαινομενικά τυχαία μας συνάντηση, διακρίνονται οι συγκλίνουσες
πορείες μας μέσα στο χρόνο.
Συναντώ και χαιρετώ εκείνες τις λέξεις από τις οποίες είμαι έτοιμος να κατακτηθώ.

7.
ΚΑΘΕ ΛΕΞΗ είναι ένα παράθυρο. Κι ένα παράθυρο έχει αξία όχι για τα υλικά του
-ξύλο και τζάμι- αλλά για όσα πίσω του προστατεύει και όσα αφήνει διαμέσου του να φανούν.
Οι λέξεις είναι τα φινιστρίνια απ΄ όπου κοιτάμε τον κόσμο (καθώς αιχμαλωτίζουν μέσα
στο νόημά τους τα σχήματα της ζωής).

8.
ΔΥΟ ΛΕΞΕΙΣ είναι δυο αντικριστά παράθυρα που ανοιγοκλείνουν
με τον άνεμο της παρουσίας μας.
Ή θυμίζουν δοκιμαστικό σωλήνα που σφραγίζεται στις εξόδους από τις λέξεις,
ενώ ρέει μέσα του το υγρό των νοημάτων.

9.
Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΜΑΣ ΛΕΕΙ ότι η λέξη π.χ. πατέρας εμπεριέχει μια λυμένη
ή άλυτη σύγκρουση της παιδικής ηλικίας.
Η επιστημολογία χειρουργεί με τη σειρά της την τάξη των λέξεων,
όπως χειρουργούσαν το σώμα οι παλιοί ανατόμοι.
Ο μυστικισμός ποικίλει τα νοήματα με σκοτεινές σημασίες, βουτώντας το φως
των λέξεων στο σκοτάδι ενός ανείπωτου λόγου.
Η λογοτεχνία ανθίζει στις παρυφές. Είναι το δέντρο που ομορφαίνει και ξεκουράζει
τον άνθρωπο στην άκρη του κάμπου.

10.
ΑΛΛΕΣ ΛΕΞΕΙΣ επιπλέουν στον αφρό κι άλλες, οι λεγόμενες σκοτεινές,
κινούνται στα υπόγεια ρεύματα της γλώσσας.
Ορισμένες συμπεριφέρονται σαν σπάνια ορυκτά. Κρυμμένες βαθιά στη γη
που φυλάει καλά προφυλαγμένο το μυστικό τους, απαιτούν από εμάς χρόνια
επίμονης προσπάθειας και μόχθου για να κατακτηθούν.

Δευτέρα, Νοεμβρίου 15, 2010 10:21:00 π.μ.  

11.
ΚΑΘΕ ΛΕΞΗ είναι κι ένας απελπισμένος. Γλιστράει ανάμεσα στα δόντια, σκαρφαλώνει
στα χείλη μας και ρίχνεται σαν αυτόχειρας στο κενό.

12.
ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ που μιλιούνται είναι ποτάμι. Κάποια φλέβα του στάζοντας σε οροφή σπηλαίου
σχηματίζει το σταλακτίτη και το σταλαγμίτη της. Είναι λέξεις που στερεώνουν το χρόνο στο χαρτί.
Είναι τα κατάλοιπα, τα υλικά εξαγόμενα της ομιλίας.

13.
ΜΙΑ ΛΕΞΗ έχει ανάγκη συντροφιάς για να πείσει. Πολύ δε περισσότερο να επιβληθεί.
Όπως ο στρατιώτης με τους συντρόφους ολόγυρά του, η λέξη πίσω ή μπρος από μια άλλη
λέξη δυναμώνει και πείθει. Κι όλες μαζί είναι σημάδια για να βρίσκουμε το δρόμο μας
στην αλληλουχία του χρόνου, όπως τα ψίχουλα που σπέρνει ο οδοιπόρος στο δάσος
του παραμυθιού.

14.
ΠΙΑΝΩ ΤΗΝ «πέτρα» στα χέρια μου και την ονομάζω πέτρα. Σκέφτομαι πως ανάμεσα
στο πράγμα και στο όνομα δεν υπάρχει τίποτε άλλο από τη δικτατορία μιας συνήθειας, στηριγμένης σ΄ ένα αρχικό γεγονός απόλυτης αυθαιρεσίας.

15.
ΚΑΠΟΤΕ ΚΑΙ ΟΙ κοινότερες των λέξεων παίρνουν με δραματικό τρόπο άλλη ένταση και βάρος.
Όταν π.χ. η ζωή σκηνοθετεί το θάνατο προσφιλούς μας και σκύβοντας συγκινημένοι
στο προσκέφαλό του ακούμε τις ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΤΟΥ ΛΕΞΕΙΣ.
Κι αυτό γιατί εμπερικλείουν την έννοια του ΟΡΙΣΤΙΚΟΥ, πράγμα που δίνει με οδυνηρό τρόπο
σε λέξεις αλλιώς αδιάφορες, απροσδόκητη ανεκτίμητη σημασία.

16.
ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΑΠΕΙΡΕΣ σχεδόν πιθανότητες να μη σκεφτώ κάποια λέξη .Όμως η λέξη
λόγου χάριν (ΕΠΙΘΥΜΙΑ) έρχεται και στέκεται προκλητικά στην άκρη της πένας,
όπως το θήραμα στην άκρη του ντουφεκιού.

17.
ΑΜΜΟΣ ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ. Δίχως νερό, δίχως εφόδια, χανόμαστε στην έρημο της γλώσσας!

18.
ΠΩΣ ΠΗΓΑΙΝΟΥΜΕ από τη μια λέξη στην άλλη; Συνήθως περπατώντας.
Όμως κάποτε -κι αυτό συμβαίνει πολύ σπάνια- πρέπει να κερδίσουμε μια λέξη,
να κάνουμε ένα ριψοκίνδυνο Salto mortale στο κενό: (όταν αυτή η λέξη σαν αγρίμι
κρύβεται σε ολισθηρό και απόκρημνο έδαφος νοημάτων).

19.
ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ που μας ακολουθούν πιστά σε όλη τη ζωή.
Π.χ. πατέρας, μητέρα, Ελένη, Γιώργος, Σπύρος… κ.λ.π.
Προβάρουμε πάνω τους, όπως οι γυναίκες στο ράφτη, όλες σχεδόν τις κατηγορίες
των επιθέτων –κολακευτικά ή μη, δίκαια ή άδικα – που κολλάνε πάνω τους
όπως οι μέλισσες στο μέλι.
Πάντα αναφερόμαστε σ΄ αυτά σκιαμαχώντας μαζί τους.
Κι επειδή θεωρούνται μέρος αναπόσπαστο της ιδιωτικής μας περιουσίας –ένας
Προσωπικός στρατός ειδώλων και σκιών ή αλλιώς τα σημάδια για να βρίσκουμε
το δρόμο μας στον κόσμο- για κανένα λόγο δε δεχόμαστε φυγομαχώντας να επιτρέψουμε
να χαθούν.

20.
ΔΕΞΑΜΕΝΗ ΣΤΟ βουνό. Γεμάτη λεκτικά αρχέτυπα. Λίγο πιο κάτω γλιστράει
Ανάμεσα σε δέντρα και βράχια φλύαρο, το ρυάκι της ομιλίας.

21.
ΟΛΕΣ ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ είναι έμβρυα που γέννησε ο ίδιος γόνιμος βυθός.

Για την αντιγραφή Γ.Τ.

Δευτέρα, Νοεμβρίου 15, 2010 10:24:00 π.μ.  

Έχω αποφασίσει εδώ και πολύ καιρό σε ποιον θα ...κληροδοτήσω τα "παρακείμενα" :-)
Ελπίζω να βρίσκετε πού και πού χρόνο να τους προσφέρετε τις λέξεις σας, με την ίδια γενναιοδωρία που προτείνετε και τις λέξεις των άλλων.

Δεν λέω ακόμα καλό χειμώνα, είναι τόσο ζεστός ο καιρός έξω...

Τρίτη, Νοεμβρίου 30, 2010 3:55:00 μ.μ.  

Η κατά συρροή χρησιμοποίηση στη γραφή - χυδαίων – λέξεων
ή εκφράσεων, μερικές φορές μπορεί να ερμηνευτεί σαν μια μορφή
επιδειξιομανίας του δημιουργού.


Τηρουμένων των αναλογιών έχει σχεδόν τις ίδιες αιτίες και επιδιώξεις
με την σεξουαλική παρέκκλιση.

Επιχειρείται μια κυριαρχία στον ανυποψίαστο αναγνώστη με την εύκολη
παράθεση τέτοιων λέξεων που δείχνει τουλάχιστον έλλειψη εφευρετικότητας.

Ο αναγνώστης περιέρχεται σε μια ιδιότυπη ομηρεία και μέχρι να αποφασίσει
αν θα μείνει στο κείμενο ή θα τραπεί σε φυγή, να έχει υποστεί την ταπείνωση
της αισθητικής του.


Υ.Γ. Περί ορέξεως ουδείς λόγος.

Γιάννης Τόλιας

Τετάρτη, Ιουλίου 17, 2013 1:13:00 μ.μ.  

Οι λέξεις, ιδιαιτέρως στην ερωτική ποίηση
πρέπει να δρουν συνειρμικά, να υπαινίσσονται.

Γνωρίζω ότι δεν υπάρχουν χυδαίες λέξεις
μόνο ο τρόπος που οι άνθρωποι τις εκφέρουν
τις καθιστούν χυδαίες.

Όμως όταν αποτυπώνεις στο χαρτί την ερωτική παρόξυνση
επιβάλλεται να είσαι προσεκτικός.

Ο υπαινιγμός είναι πιο ερεθιστικός, είναι μια άσκηση συναισθήματος
που η λύση της πρέπει να μένει στη σκέψη μας, αφανέρωτη.

Ο συνειρμός υποδαυλίζει την πυρά της μνήμης.
Ενθαρρύνει την πορεία προς το ολοκαύτωμα των αισθήσεων.

Υ.Γ.
Υπάρχουν λέξεις που επισύρουν δυσάρεστους συνειρμούς.
Και φυσικά μια άστοχη λέξη μπορεί να σκοτώσει ένα ωραίο ποίημα.
Δια ζώσης φωνής ίσως την προσπερνάμε, στο γραπτό όμως είναι αλλιώς.

Μια λέξη όταν εκφέρεται, στους κοινούς ανθρώπους την συλλαμβάνει μόνο η ακοή.
(Οι ποιητές εξαιρούνται;)
Όταν όμως αποτυπώνεται, οι αισθήσεις πολλαπλασιάζονται.
Υπάρχει και η όραση που τη συντηρεί και την επεξεργάζεται διαφορετικά στη μνήμη.
Γι αυτό χρειάζεται προσοχή.

Γιάννης Τόλιας

Τετάρτη, Ιουλίου 17, 2013 3:53:00 μ.μ.  

Το αναγνωστικό κοινό δεν είναι ούτε φίλη, ούτε γυναίκα,
ούτε ερωμένη , για να γράψει κάποιος και να μιλήσει απροκάλυπτα.
Με τους παραπάνω υπάρχει ιδιαίτερη σχέση και η αντίδρασή τους
πιθανόν να είναι η αναμενόμενη των μέτρων του καθενός.

Τον αναγνώστη όμως δεν τον ξέρεις και περισσότερο δεν τον βλέπεις
για να διαπιστώσεις αν συμφωνεί ή όχι.

Αυτές οι λέξεις που βεβαίως είναι γνωστές σε όλους μας,
γίνονται αποδεκτές όταν ειπωθούν στον κατάλληλο τόπο και χρόνο.

Κι αν σε ειδικές περιπτώσεις π.χ. στην ερωτική συνεύρεση,
αυτό εξάπτει και ερεθίζει, είσαι σίγουρος μόνο για τον εαυτό σου.

Καμιά λέξη δεν είναι χυδαία, έχω όμως το δικαίωμα να επιλέξω
από εκείνες που δηλώνουν το ίδιο πράγμα, αυτήν που έχει μουσικότητα.

Γιάννης Τόλιας

Πέμπτη, Ιουλίου 18, 2013 12:46:00 μ.μ.  

Δημοσίευση σχολίου

<< Επιστροφή στην αρχική σελίδα