παρα-κείμενα

ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΝΕΦΕΛΗΣ
(Ο Άγιος Φραγκίσκος της Ασσίζης)

Μη ματαιοπονείτε.
Με την ομορφιά μου εγώ
θα καταργήσω την έννοια του βιβλίου'

θα επινοήσω τα νέα λουλούδια
και θα τα δρέψω από τα σπλάχνα μου
και θα στέψω βασιλιά στην κόχη των μηρών μου
το δημόσιο ρόδο.

απ' αυτό θα πνεύσει ο άνεμος
της αληθινής αγνότητας
όπου λίγοι θα επιζήσουν άνθρωποι

Οδυσσέας Ελύτης
-Μαρία Νεφέλη-


ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΝΩΣΗ

Η γυναίκα μου με γοφούς μικρού πλοίου
Με γοφούς πολυελαίου και με φτερά σαΐτας
Και με μίσχους φτερών άσπρου παγονιού
Και ζυγαριάς ανευαίσθητης
Η γυναίκα μου με γλουτούς από αμμόπετρα κι αμίαντο
Η γυναίκα μου με γλουτούς ράχης του κύκνου
Η γυναίκα μου με γλουτούς της άνοιξης
Με αιδοίο γλαδιόλας
Η γυναίκα μου με αιδοίο φλέβας χρυσού κι ορνιθορύγχου
Η γυναίκα μου με αιδοίο φύκια και καραμέλες του παλιού καιρού
Η γυναίκα μου με αιδοίο καθρέφτη

André Breton
*μτφ. Νάνος Βαλαωρίτης
-Εγκόλπιο Ερωτικού Λόγου-


ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ

...είχα εξαφανιστεί παραμένοντας εκεί, σαν σ' ένα τίποτα, μετέωρος και περιφερόμενος. Βρισκόμουν σ' έναν οποιοδήποτε δικό μου τόπο, που ήταν διαφορετικός σε σχέση με τον προηγούμενο: ένα φαράγγι μέσα στα βουνά με αραιά ελαιόδεντρα, και άγριους θάμνους που ανθίζουν όταν έρχεται ο καιρός τους. Κάθε τόσο αναλογιζόμουν το αιδοίο σου, και το έβλεπα ααν να ήταν ένταγμένο στο τοπίο: τη μικρή κλειτορίδα κρυμμένη κάτω από τα μεγάλα χείλη, ντροπαλή σαν κάποια ανθρωπάκια που βγαίνουν στο κατώφλι του σπιτιού τους με το φόβο του ταχυδρόμου που χτύπησε το κουδούνι, κι ύστερα την πλατιά σου ήβη, να απλώνεται σαν δεντράκι μέχρι την αρχή της κοιλιάς.[...]

Η ανάμνηση του αιδοίου σου (συγχώρεσέ μου την ωμή επιμονή στην ανατομική λεπτομέρεια) ξεδιπλώθηκε, αν μπορώ να το πω έτσι, ξαφνικά μπροστά μου, ίσως μ' έναν ανευλαβή τρόπο, δεν το αρνούμαι, δεδομένου του ιερού αν και εγκαταλελειμμένου τούτου τόπου. Και, αντίθετα από ό,τι ο Καζαντζάκης, κατάλαβα πως δεν ήμουν ελεύθερος. Το αντίθετο, ήμουν φυλακισμένος του εαυτού μου. Και κυρίως, δεν ήμουν πια νέος, ή τουλάχιστον τόσο νέος όπως όταν σε γνώρισα. Είχα όμως την αίσθηση ότι καταλάβαινα περισσότερα πράγματα, πολύ περισσότερα πράγματα. Είναι περίεργοι κάποιοι συλλογισμοί: για παράδειγμα, το ότι το αιδοίο σου δεν ήταν μόνο ένα είδος δίνης στην οποία θα ήθελα να επιστρέψω, αφού υπήρξε τόπος άφατης ηδονής (πολύ εύκολο), αλλά πραγματικά ένας πιθανός δρόμος επιστροφής στο αμνημόνευτο, στις πηγές του κόσμου...

Antonio Tabucchi
-Δύο ελληνικά διηγήματα-


ΖΗΤΩ ΤΑ ΛΑΪΚΑ ΚΟΡΙΤΣΙΑ

Βαρέθηκα πια τις ψαγμένες
με τα κασκόλ στον Ιανό,
τις βαθυστόχαστες κουβέντες
το άδειο βλέμμα στο κενό

Που λένε ναι, και είναι ίσως
όχι, τις πιο πολλές φορές
Για τη χαρά νοιώθουνε μίσος
θέλουν να δείχνουν σοβαρές

Ζήτω λοιπόν τα κοριτσάκια
με τα οξυζενέ μαλλιά
τα κατακόκκινα χειλάκια
που ξέρουν λίγα και καλά

Ζήτω τα λαϊκά κορίτσια
με το βαθύ το ντεκολτέ
που στα αγόρια λένε όχι
από σπανίως ως ποτέ

Των σοφών τη σοφία, αναιρεί το αιδοίο
Κολωνάκι-Μπουρνάζι, σημειώσατε δύο

Παντελής Αμπαζής

Σου 'γραψα τόσα γράμματα, και πόσο λυπημένα:
δε μου 'γραψες ούτ' ένα'

Nαπολέων Λαπαθιώτης


ΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ

Συγκέντρωσε τα γράμματά μου και στείλτα
στην παλιά διεύθυνση που ξέρεις
Άφησε να τα φροντίσω εγώ που τα έγραψα.
Πέρασαν τόσα χρόνια αργά αργά.
Ή μήπως τόσο γρήγορα;

Γιατί μερικά βράδια χωρίς προσπάθεια
σαν να μην έγινε τίποτα
σαν να είναι ο χρόνος χώρος
αλλάζω πόλη
γυρίζω στο παλιό μου σπίτι
περνώ ανάμεσα από τους νέους ενοίκους
και κάθομαι στο γραφείο.

Εκεί περιμένω να γυρίσουν πίσω
τα δικά μου γράμματα.

Βασίλης Αρφάνης


Γράψε ένα γράμμα
για την αγάπη. Όχι για τις βουλευτικές εκλογές,
για την κριτική λογοτεχνίας, για τα ασφαλιστικά
ταμεία, γράψε για την αγάπη.
Για την έλλειψη αγάπης γράψε
γράμμα, ξέχνα το όνομά σου
Ξέχνα το έγκλημα, τις πληγές, ξέχνα
τα άδεια χρόνια στο παλάτι της βασίλισσας του χιονιού!
Όλη μου τη ζωή ήμουν διακριτική,
αόρατη. Η ομίχλη και η παγωμένη βροχή
δυσκόλευαν την κυκλοφορία όταν γύριζα σπίτι. Αλλά
η πτήση έγινε κανονικά. Δεν θυμήθηκα
ν' αλλάξω λεφτά και ν' αγοράσω κρασί. Εσύ
τι κάνεις; Εγώ έχω συνάχι, αλλά
περνάει.

Tua Forstrem
-Δώδεκα Φινλανδοί Ποιητές-
Απόδοση: Mαρία Μαρτζούκου


ΤΟ ΣΤΟΙΧΕΙΩΜΕΝΟ ΑΓΡΟΤΟΣΠΙΤΟ

Τρεις μέρες έγραφα το γράμμα. Και σ’ αυτές τις τρεις μέρες άλλο δεν έκανα από το να γράφω αυτό το γράμμα. Ούτε έτρωγα, ούτε έπινα, ούτε τίποτα. Και έλαμπα. Σα νάχα αναληφθεί από τη γη. Μόνο λίγες ώρες τη νύχτα κοιμόμουνα, με μια γλυκειά εξάντληση, πανευτυχής σα να μου συνέβαινε κανένα θαύμα που την άλλη μέρα πάλι με περίμενε το γράμμα. Ήταν σα να ζούσα έναν πρωτόγνωρο έρωτα. Σαν όλα να υπήρχαν, μα όλα, και δεν είχα παρά ν’ ανοίξω τα μάτια μου να τα δω. Την ίδια περίπου κατάσταση περνώ πάντα, όταν γράφω.

Όταν το τελείωσα ήταν σα να μην είχα αίμα, σα νάχαν κοπεί τα γόνατά μου, πως θα σωριαστώ νόμιζα, πως δεν είχα τίποτ’ άλλο να κάνω, άδειασα, κι ίσως να πέθαινα τώρα, έτσι ένοιωθα. Ήταν βέβαια και που δεν είχα φάει τίποτα τρεις μέρες.

Όσο έγραφα το γράμμα, όλα ήταν στο χέρι μου σχεδόν. Τώρα που τελείωσα, είδα πως ο Στέφανος έλειπε... έλειπε κι αυτός, όπως έλειπαν κι άλλα πράγματα, κι αυτό μ' έκανε να υποφέρω πάλι. Ήταν κάτι βασανιστικές ημέρες. Βασανιστικές και διαυγείς.

Ζυράννα Ζατέλη
-Περσινή αρραβωνιαστικιά-


ΠΑΡΑΔΕΧΤΗΚΑ

Μονοπάτι μου δυο τσιγάρα νότια,
για κρεβάτι μου δυο χαρτοκιβώτια

κι ένα γράμμα συντροφιά

Παραδοσιακό Γιουγκοσλαβίας / Λίνα Νικολακοπούλου
(με την Άλκηστι Πρωτοψάλτη)

ΑΥΤΟΝΟΜΑ ΧΕΡΙΑ

στο σκοτάδι
πιασμένοι χέρι χέρι
κι η οθόνη μπροστά

σε χαϊδεύω με τον αντίχειρα
σημαίνει "μ' αρέσεις" "νιώθω όμορφα"

σφίξιμο δυνατό των χεριών: μια βίαιη σκηνή
στο έργο

ο δείκτης μου χαριεντίζεται στην παλάμη σου;
νόημα κρυφό: "θέλω παιχνίδια"
...
Σάκης Σερέφας
-Λεζάντα για μια φωτογραφία-


ΣΑΛΑ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ

Σειρά δεκάτη τρίτη. Κάθισμα 3. Το ξέρεις
πως είμαι εδώ σαν πάντα. Και πως σε περιμένω.
Μέσ' από δάσος σκούρο γεμάτο ψευδαισθήσεις
θα 'ρθείς από μια δέσμη νεκρομαντείας φερμένος
ή απ' όνειρο θλιμμένο των ματιών μου
όπου ανασαίνεις λάμπα τρεμουλιαστή στης νύχτας
το βαθουλό σακούλι, έρωτα εσύ, έρωτά μου.
Θα φτάσεις πάνω στην κραυγή του ινδιάνου
πριν απαγάγουν την ξανθιά ηρωίδα.
Βιάσου, μπορείς να το εμποδίσεις.
...
Pablo Garcia Baena
-Σύγχρονη Ισπανική Ποίηση-
*μτφ: Ηλίας Ματθαίου


ΚΑΡΦΙΤΣΑ ΣΤΟΝ ΑΧΥΡΩΝΑ

Έξω ήταν χειμώνας αλλά ούτε που σκέφτηκε να φορέσει το παλτό του. Το πέρασε αφηρημένος στο χέρι του και κατευθύνθηκε αργά προς την έξοδο ελπίζοντας να είχε εκτιμήσει σωστά. Στην πραγματικότητα, ήξερε πως δεν είχε κάνει λάθος. Ήταν αρκετά εκπαιδευμένος και μπορούσε να διακρίνει ένα αφηρημένο βλέμμα, που τυχαία στέκεται πάνω του, από ένα επίμονο που τον στοχεύει. Μπορούσε ακόμα να διακρίνει και την λεπτή διαφορά μεταξύ ενός βλέμματος επιθυμίας και ενός βλέμματος ενδιαφέροντος. Αυτή τη φορά, θα στοιχημάτιζε πως "το βλέμμα" ποντάριζε και στα δύο. Αμοιβαίον... Η σύμπτωση, άλλωστε, να έχουν επιλέξει κι οι δυο αυτή την ταινία, σ' αυτή την αίθουσα, δεν σημειολογούσε ερωτική αναζήτηση, πολύ περισσότερο τυφλή ερωτική αναζήτηση. Του άρεσε αυτό, θυμήθηκε το στίχο από το σονέτο ενός ισπανού ποιητή, που διάβασε χθες σε μια ανθολογία-έκπληξη. "Η καρφίτσα που σπάνια βρίσκεται σε αχυρώνα". Λες; αναρωτήθηκε και στάθηκε για ν' αλλάξει το χέρι που κρατούσε το παλτό του - πρόσχημα για να κυττάξει δήθεν αδιάφορα πίσω του. "Το βλέμμα" τον παρακολουθούσε σταθερά και η στάση που έκανε, τους έφερε πλάι πλάι. Μαζί ανέβηκαν τη σκάλα και στο τελευταίο σκαλοπάτι "το βλέμμα" τού χαμογέλασε. Κι αυτό του άρεσε, δεν ήταν ένα από τα συνηθισμένα νεύματα του δικού τους κώδικα επικοινωνίας. Ξανάφερε στο νου του το στίχο κι απόρησε με τον εαυτό του που ένιωθε τόσο αμήχανος, τόσο άτολμος. Βγήκε στο πεζοδρόμιο προσπαθώντας να ξεπεράσει την αδυναμία του... λίγο ακόμα και θα τους κατάπινε η Αθήνα. Πριν προλάβει ν' απελπιστεί μ' αυτή την ιδέα, "δεν θα φορέσεις το παλτό σου;" άκουσε να του λέει, και παίρνοντάς το από το χέρι του, του το κράτησε και τον βοήθησε να το φορέσει. Το επόμενο λεπτό κατέβαιναν συζητώντας την Βασιλίσσης Σοφίας και πριν φθάσουν στην Ξενίας είχαν κιόλας ευχαριστήσει - ο καθένας για λογαριασμό του - την τύχη τους που είχαν βρει την "καρφίτσα που σπάνια βρίσκεται σε αχυρώνα"...

Ιωάννα Μοάτσου-Στρατηγοπούλου


ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΘΑ 'ΡΘΕΙ

Το καλοκαίρι θα 'ρθεί στην ταράτσα του Βοξ
η Μελίνα θα παίζει την Στέλλα
Ραντεβού θα σου δίνω στα σκαλιά του Εκράν
να κοιτάμε τις νύχτες την Μανιάνι γκρο-πλαν
καρφωμένη με δέκα σαΐτες

Mama Roma, σαν εσένα κι εγώ
με την τσάντα στους ώμους να παίρνω τους δρόμους
Θα σφυρίζω τραγούδια και με γέλιο βραχνό
το κορμί μου θα δείχνω στη φωτιά θα το ρίχνω
Φύγε Στέλλα, θα μείνω εγώ

Το καλοκαίρι θα 'ρθεί, στο Ηρώδειο φως
πού και πού μια ορχήστρα στην Αίγλη
Ραντεβού όπως πέρσι στο Μουσείο μπροστά
θα γυρεύουμε θέση,

με τα μάτια κλειστά
τη ζωή μας να δούμε απ’ τη μέση

Σταμάτης Κραουνάκης / Λίνα Νικολακοπούλου
(με την Χριστιάνα)