παρα-κείμενα

Αυτός ο φόβος
μήπως έμεινε κάτι
που δεν το πήρα.
Κι ο φόβος
μήπως εκείνο το απέραντο
έχει τέλος.

Γιάννης Ρίτσος


Ο ΦΟΒΟΣ ΤΗΝ ΝΥΧΤΑ

Το ένα που φοβάμαι είναι η νύχτα
που στους δρόμους των ματιών σου ενεδρεύουν δολοφόνοι
και δεν μπορείς να περπατήσεις μέσα τους
χωρίς τον κίνδυνο να ληστευθείς και να σε κλέψουν.
Το άλλο που φοβάμαι είναι ο προβολέας
αναμμένος στο πρόσωπο μου
και τον ανακριτή που περιμένει αθέατος
να ομολογήσω πως δήθεν εγώ σε σκότωσα.

Από το δωμάτιο μου τα βράδια
μπορώ να σ' αγαπώ καλύτερα
ασφαλισμένος.
Απέναντι από το παράθυρο στα δέντρα
έρχονται πανάρχαια πουλιά να κελαηδήσουν.
Μπορώ να σε ονειρεύομαι
και να σε βλέπω από ψηλά
πότε σαν κουκίδα ασήμαντη στην άμμο
πότε μεγάλη
έτοιμη να σηκώσεις την πόλη
και μένα μαζί
που κάθομαι, άπραγος
με το χέρι κρατώντας το κεφάλι μου
βαρύ από την εικόνα σου.

Βασίλης Αρφάνης


ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΦΟΒΟΥ

Προσωρινά δεν θα τραγουδήσουμε τον έρωτα,
που κατέφυγε πιο χαμηλά απ' τα υπόγεια.
Θα τραγουδήσουμε τον φόβο, που αποστειρώνει τ' αγκαλιάσματα,
δεν θα τραγουδήσουμε το μίσος γιατί δεν υπάρχει,
δεν υπάρχει παρά ο φόβος, ο πατέρας μας κι ο σύντροφος μας,
ο μεγάλος φόβος των σερτόες, των βάλτων, των ερήμων,
ο φόβος των στρατιωτών, ο φόβος των μανάδων, ο φόβος των εκκλησιών,
θα τραγουδήσουμε τον φόβο των δικτατόρων, τον φόβο των δημοκρατών,
θα τραγουδήσουμε τον φόβο του θανάτου και τον φόβο για μετά τον θάνατο,
μετά θα πεθάνουμε από φόβο
και πάνω απ' τους τάφους μας θα γεννηθούν κίτρινα και φοβισμένα λουλούδια.

Carlos Drummond de Andrade
* μτφ: Αντρέας Παγουλάτος
-Νέα Συντέλεια 1/2-


ΤΟ ΒΑΛΣ ΤΟΥ ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΥ

Άρχισε να νοσταλγεί όλες τις ευκαιρίες που έχασε, που κλότσησε, που απόφυγε, ακόμα κι εκείνες που ποτέ δεν της έτυχαν.
Εκείνος ο άντρας της έλεγε πως όλη τη ζωή του την έζησε σαν τυφλός, χωρίς καν να διαιστανθεί πως υπάρχει ομορφιά. Τον καταλάβαινε. Αφού κι αυτή το ίδιο ήταν, κι αυτή έζησε σαν τυφλή. Δεν έβλεπε τίποτ' άλλο από ένα μόνο πρόσωπο φωτισμένο με το δυνατό προβολέα της ζήλιας. Τι θα γινόταν αν ξαφνικά αυτός ο προβολέας έπαυε να φωτίζει; Στο άπλετο φως της μέρας θα εμφανίζονταν χιλιάδες άλλα πρόσωπα και ο άντρας που της φαινόταν πρωτύτερα να είναι ο μοναδικός στον κόσμο, θα γινόταν ένας απ' τους πολλούς.
Κρατούσε το τιμόνι, ένιωθε να 'χει αυτοπεποίθηση και να 'ναι όμορφη γυναίκα και στη συνέχεια σκέφτηκε: Είναι καθόλου αγάπη αυτό που την κρατάει κοντά στον Κλίμα ή μόνο φόβος μην τον χάσει; Κι αν αυτός ο φόβος ήταν στην αρχή μια αγχοτική φόρμα αγάπης, δεν εξατμίστηκε με τον καιρό —κουρασμένη κι εξαντλημένη— η αγάπη απ' αυτή τη φόρμα; Δεν της έμεινε στο τέλος πια μόνο φόβος, σκέτος φόβος χωρίς αγάπη; Και τι θ' απομείνει αν χάσει αυτό το φόβο;
Ο τρομπετίστας δίπλα της χαμογέλασε πάλι ακατανόητα. Στράφηκε και τον κοίταξε κι είπε από μέσα της, πως έτσι και σταματήσει να ζηλεύει, δε θα μείνει τίποτα. Έτρεχε μπροστά με μεγάλη ταχύτητα και σκέφτηκε, πως κάπου πέρα στο δρόμο της ζωής υπάρχει κάποια χαραγμένη γραμμή που θα σημαίνει χωρισμό με τον τρομπετίστα. Καυ για πρώτη φορά ύστερ' από μια τέτοια σκέψη δεν ένιωσε ανησυχία ή φόβο.

Milan Coundera
*μτφ: Αντρέας Τσάκαλης


ΠΑΡΑΞΕΝΗ ΒΡΟΧΗ
...
Πέφτει ένα σκοτάδι από σιωπές
γύρω γύρω και στη μέση λύπη
Όλες οι πληγές ειν' ανοιχτές
κι ο γιατρός του κόσμου, απόψε λείπει

Τέτοιες ώρες στη γωνιά του νου
- μόλις χαμηλώσει η περηφάνια -
βγαίνουν τα μαχαίρια του καημού
και της μοναξιάς τα γιαταγάνια

Σώμα υποταγής, φόβος,
είναι της φυγής νόμος
Μη μ' ακολουθείς

Μια για την καρδιά, φόβος,
δυο για την ψευτιά, φόβος
Τρις, θα μ' αρνηθείς

Αλέκος Χαραλαμπίδης / Φίλιππος Γράψας
(με τον Φάνη Μεζίνη)

Εγώ πάλι μέσα στο πλήθος διακλαδίζομαι
η θέλησή μου διακλαδίζεται μέσα στο πλήθος
μαζεύω τους σκόρπιους σπόρους μου
για την καινούρια μακρινή μου ανάσταση
μαζεύω.

Μιχάλης Κατσαρός


Η ΤΑΧΕΙΑ ΑΝΑΡΡΩΣΗ ΤΗΣ ΑΠΛΗΣΤΙΑΣ

Ακούω μεσημεριάτικα το λαχειοπώλη
να προσκαλεί αγοραστές στο γέλιο της τύχης.
σπρώχνω πιό πέρα την εγρήγορση
μου πιάνει όλο το χώρο και το ρίχνω
σε μιά τρελή ονειροπόληση,
αμύθητα πως θα άλλαζε η ζωή μου
αν κέρδιζα... ... ...

Θα ξαναέχτιζα την πείρα μου με θέα
τους απέραντους κατάφυτους ξενώνες.
Επικλινείς σκεπές να μη λιμνάζουν
θέατρα και δάκρυα κακοκαιρίες ρόλων.
[....]
Θ΄άρπαζα θα έδιωχνα θ΄ανέβαζα
θα ποδοπατούσα θα φοβέριζα θα σκόρπιζα θα νόμιζα
θα γκρέμιζα και σε τρείς μέρες θα ξανάκτιζα
θα με τρέμαν οι στερήσεις.

Για να μπορέσω έτσι θρασύτατα ισχυρή
ν΄αγοράσω πιά την ανάστασή σου.

Σωστά το άκουσες, μη μελαγχολείς.
την ανάστασή σου.
... ... ...

Kική Δημουλά


ΜΠΙΜΠΕΡΟ ΜΕ ΚΟΚΑ ΚΟΛΑ

Εκείνο το βράδυ θα μπορούσε ο Χριστός να καθυστερήσει την Ανάσταση Του. Μόνο για μια φορά. Σαν εξαίρεση. Μόνο μία φορά, ίσα ίσα για να προλάβει ο Άγγελος να καταλάβει τη λέξη κατάνυξη στην πράξη, πριν προλάβει να τη διαβάσει στο λεξικό και να μείνει με την απορία της θεωρίας.[....] Αν καθυστερούσε λίγο ο Χριστός, ίσως όλα να 'ταν διαφορετικά. Μα ήταν παρών στις δώδεκα, με κρυμμένες αμαρτίες μιας άλλης ζωής, που όσες Αναστάσεις κι αν πέρασαν, ο Άγγελος δεν ανακάλυψε ποτέ όσες φορές και να προσπάθησε. Έτσι αμαρτίες και κατάνυξη μείνανε μέχρι σήμερα άγνωστα τροπάρια και άκαυτα κεριά σε κλειδωμένα κιτάπια της εκκλησίας.
-(κεφ. Η τελευταία Ανάσταση)-

Αντώνης Ρουσοχατζάκης


ΜΟΝΟ Η ΑΓΑΠΗ ΜΕΝΕΙ

Τι δώρο να σου φέρω στην Ανάσταση
τα πλούτη δηλητήριο χρόνια τα 'πιαμε
Μια προσευχή θα κάνω, μια παράκληση
συγχώρα μου τ' ανθρώπινα κι αγάπα με

Βγες τη νύχτα στο μπαλκόνι
μέτρα τα νεκρά τ' αστέρια
είμαστε στον κόσμο μόνοι
γύρω άδειος ουρανός

Η ζωή γυμνούς μας φέρνει
και μας παίρνει μ' άδεια χέρια,
μόνο η αγάπη μένει
όλα τ' άλλα είναι καπνός
... ... ...

Χρήστος Γκάρτζος / Σώτια Τσώτου
(με τον Γιώργο Νταλάρα)

Για όποιον η θάλασσα στον ήλιο είναι "τοπίο" - η
ζωή μοιάζει εύκολη και ο θάνατος επίσης. Αλλά
για τον άλλον είναι κάτοπτρο αθανασίας, είναι
"διάρκεια". Μια διάρκεια που μόνον το ίδιο της
το εκθαμβωτικό φως δε σ' αφήνει να τη συλλάβεις.

Οδυσσέας Ελύτης
-από τον Μικρό Ναυτίλο-


ΡΟΜΑΝΤΣΑ

Γίνε θάλασσα' εγώ θα 'μαι τ' άσπρο άρμενο
της φεγγαράδας
κι ο έρωτας της πρώτης νύxτας.

θα 'μαι η τρυφερή άμμος των παιxνιδιών σου,
το αυτί που θ' ακούσει τις μνήμες των φυκιών,
θάλασσα,
το κοxύλι για τις λέξεις και τη σιωπή,
το πουλί που θα σου απαντάει,
θάλασσα,
θα 'μαι ο άνεμος της πρώτης τρικυμίας σου
και το γαλάζιο λουλούδι της πρώτης σου κάλμας.

Γίνε θάλασσα' εγώ θα 'μαι τ' άσπρο άρμενο
της φεγγαράδας
κι ο έρωτας της κάθε νύxτας.

θα 'μαι η δίψα μέσα στο ζεστό σου στόμα
και μια μεγάλη γλυκιά γουλιά νερού,
θάλασσα,
θα 'μαι το λαρύγγι του άσπρου λαιμού σου,
ένα άνθος πάνω στους ώμους σου,
θάλασσα,
θα 'μαι η πληγή και της πληγής σου η κραυγή
προς την απόμακρη ψυχρή φωτιά των άστρων.
Κι ύστερα

θα 'μαι εγώ η θάλασσα, κι εσύ το μαύρο άρμενο
του πόνου
κι ο έρωτας της τελευταίας νύxτας.

Kajetan Kovič
*μτφ: Λόισκα Αβαγιανού
-η λέξη, τ.95-


ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΣ ΒΙΟΣ
. . .
Πάντοτε πλούσια είναι η ζωή μου
Σαν το βουνό που είναι γεμάτο δάση
Τόσο νωρίς γεννήθηκα που ακόμα
Δεν ξέρω αν είναι ο ουρανός γαλάζιος
Αν τα πουλιά έχουν δικό τους χρώμα
Εφάμιλλο της γης κι αν τ' όνομα τους
Όπως η «θάλασσα» αντηχεί μες στο νου μου
Το «κοχύλι» ο «θάνατος» η «αυγή»
Και λίγα άλλα που τώρα δεν προφταίνω
Και είναι πάντα μαζί μου όπου ξυπνήσω

Ω η γεμάτη θάλασα του ύπνου
Μέσα στη θάλασσα δε μας αφήνει!
Δεν είναι τοίχοι όπου ν' ανέβουμε
Και ν' αντικρίσουμε τα ωραία σύννεφα
Λευκές σημαίες μέσα στον άνεμο
Δεν είναι τοίχοι μέσα στη θάλασσα
Και μήτε ο ύπνος μας υψώνει πύργους
Όταν βουλιάζουμε μέσα στη θάλασσα,
Άγρια φτεροκοπούν τα περιστέρια
Κι η απέραντη θέα τρεμοσβήνει
. . .

Γιώργος Σαραντάρης
-Σαν πνοή του αέρα-


ΚΑΠΟΙΟ ...ΧΑΜΟΓΕΛΟ

Η θάλασσα ήταν μια πραγματική αποκάλυψη. Για ένα δευτερόλεπτο λυπήθηκα που η Φρανσουάζ δεν ήταν μαζί μας για να την περιγράψει γαλανή, με κόκκινα βράχια και κίτρινη άμμο. Φοβόμουν ότι ίσως ο Λουκάς έπαιρνε ύφος θριαμβευτικό ενώ παρακολουθούσε τις αντιδράσεις μου και με υποχρέωνε να απαντήσω με επιφωνήματα θαυμασμού. Αλλά εκείνος έδειξε απλά με το δάχτυλό του, καθώς πλησιάζαμε στο Σαιν- Ραφαέλ.

- Να η θάλασσα.

Οδηγούσε αργά. Κι' ενώ η νύχτα έπεφτε, η θάλασσα άλλαζε χρώματα, ώσπου έγινε γκρίζα.

Françoise Sagan
*μτφ: Γ. Αναστασίου


ΒΑΡΔΙΑ

Μια θάλασσα η βόλτα μας στα κύματα να παίξεις
κι αλίμονο στους ξέμπαρκους που μείναν στη στεριά
Μονάχα την αρμύρα της να πας να τη γυρέψεις
φουρτούνα και απανεμιά μια άγρια ομορφιά

Όμορφος κόσμος μάτια μου μα το σεργιάνι λίγο
Ένα τραγούδι παιδικό που γίνεται καημός
Τα μάτια πριν χορτάσουνε πρέπει να ξαναφύγω'
Καλή αντάμωση λοιπόν στων αστεριών το φως

Θανάσης Παπακωνσταντίνου / Γιώργος Αθανασόπουλος
(με την Μελίνα Κανά)